Terapia komórek macierzystych

image

Leczenie przy pomocy komórek macierzystych pacjenta

Terapia BMAC

Jako jedni z niewielu w Polsce, od 8 lat zajmujemy się terapią BMAC (ang. Bone Marrow Aspirate Concentrate, czyli skoncentrowany aspirat szpiku kostnego), czyli leczeniem przy pomocy własnych komórek macierzystych pacjenta. Znajduje ona zastosowanie w chorobie niedokrwiennej kończyn dolnych, oraz u pacjentów, którym grozi amputacja palców, cierpią z powodu choroby Buergera lub powikłań stopy cukrzycowej. Jest to metoda odpowiednia do wspomagania terapii konwencjonalnej, lub zamiast niej jeśli nie przyniosła ona skutku.

Każdy ludzki organizm posiada w niewielkiej ilości komórki macierzyste mające zdolność naprawy tkanek. Są to komórki macierzyste somatyczne (w przeciwieństwie do komórek macierzystych embrionalnych) występujące w dorosłych tkankach. Mogą one różnicować się do innych typów komórek. Mają też zdolność do nieograniczonej liczby podziałów (a więc same odnawiają swoją pulę). Istnieje kilka typów komórek macierzystych, podzielonych pod względem zdolności różnicowania się.

Wyróżniamy komórki macierzyste:

  • totipotentne – mogące stworzyć każdy typ komórek, w tym komórki łożyska
  • pluripotentne – mogące stworzyć każdy typ komórek, ale nie komórki łożyska
  • multipotentne – mogące stworzyć różne typy komórek, jednak będą one o podobnych właściwościach i podobnym pochodzeniu embrionalnym co komórka macierzysta
  • unipotentne – tak zwane komórki prekursorowe, ponieważ mogą stworzyć tylko jeden, określony typ komórek

Na podstawie powyższego podziału, komórki macierzyste somatyczne można opisać jako multipotentne i unipotentne.

Czym jest BMAC?

Terapia BMAC (ang. Bone Marrow Aspirate Concentrate, czyli skoncentrowany aspirat szpiku kostnego), jest to leczenie przy pomocy własnych komórek macierzystych chorego. Uzyskuje się je poprzez zabieg aspiracji 240 ml szpiku kostnego z miednicy pacjenta. Wykonywane jest to w znieczuleniu wybranym przez anestezjologa po konsultacji z pacjentem. W tak zwanym aspiracie znajdują się zarówno komórki macierzyste jak i płytki krwi. Pojemnik zawierający aspirat szpiku zostaje odwirowany w specjalnej wirówce, dzięki czemu komórki macierzyste i płytki krwi zostają oddzielone od innych składników krwi i przybierają postać zagęszczonej substancji nazywanej BMAC. Po wstrzyknięciu BMAC do organizmu, płytki krwi wydzielają tak zwane czynniki wzrostu i białka informujące komórki macierzyste w jaki typ komórek mają się przekształcić.

BMAC w niedokrwieniu kończyn dolnych

Krytyczne niedokrwienie kończyn dolnych cechuje się niestety niekorzystnym przebiegiem i rokowaniem. Operacja tętnic ratująca chorego przed utratą kończyny jest możliwa tylko u 30% chorych. Reszta pacjentów zostaje zakwalifikowana do amputacji kończyny. Dlatego terapia komórkami macierzystymi jest nową nadzieją w leczeniu tego schorzenia.

W przypadku niedokrwienia kończyn dolnych, BMAC zostaje wstrzyknięty w chorą kończynę w około 40 miejscach. Komórki macierzyste mogą nie tylko naprawiać uszkodzenia, ale też w reakcji na środowisko o obniżonym stężeniu tlenu pomagają tworzyć nowe naczynia krwionośne. Jest to szansa na uratowanie nogi skazanej na amputację, lub niezakwalifikowanej do leczenia wewnątrznaczyniowego czy chirurgicznego. Na pierwsze efekty leczenia należy odczekać około kilka tygodni od zabiegu, zwykle 4 do 8 tygodni. W badaniach klinicznych udowodniono widoczną poprawę w przepływie krwi, a więc udowodniono działanie naczyniotwórcze (neowaskularyzacja). Sugeruje się, że efekty naczyniowe są związane z wpływem komórek macierzystych na naczynia poboczne, które po stymulacji są w stanie utworzyć połączenia między głównymi naczyniami. Neowaskularyzacja oznacza dla pacjenta lepszy przepływ krwi w chorej kończynie, co może wyeliminować potrzebę jej amputacji. Niestety efekt nie zawsze jest tak dobry w przypadku osób chorujących na cukrzycę lub bardzo zaawansowaną miażdżycę.

Jak długo potrwa pobyt w szpitalu?

Zwykle tego samego dnia lub następnego dnia po zabiegu pacjent powinien zostać wypisany do domu.

Czy zabieg jest bolesny?

Pozyskiwanie aspiratu wykonywane jest w znieczuleniu wybranym przez anestezjologa po konsultacji z pacjentem. Anestezjolog jest również obecny w trakcie zabiegu podawania BMAC. Pacjenci z reguły odczuwają tylko niewielki dyskomfort podczas podawania BMAC oraz w pierwszej dobie po zabiegu.

Wskazania do BMAC:

  • Choroba Obwodowa Tętnic /Krytyczne Niedokrwienie Kończyn
  • Zgorzele, owrzodzenia, wrzody na nodze lub stopie
  • Zespół stopy cukrzycowej
  • Choroba Buergera

Należy pamiętać, że ostateczną decyzję podejmuje jednak lekarz po konsultacji z pacjentem